كلاس اول

الف . شعر جشن بهمن ،سروده خانم هاشمي .

اين شعر ، يك شعر ملي و ميهني است كه كودكان به آن بسيار علاقه مندند.شعر از يك ريتم خاصي برخوردار بوده و از قافيه هاي لطيف و زيبا كه همواره ورد زبان كودكان است ،استفاده مي كند . مثل ستاره ، قاصدك ، شاپرك ، پرنده .شعر را كودكان با شور و علاقه مي خوانند و احساس خوشحالي مي كنند و اين نشاط از ملاكهاي شعر كودك است كه شاعر به نحو احسن به شعر جشن بهمن داده است.

ب . زردآلو .سروده ي مصطفي رحماندوست شاعر معروف كودكان عصر ما .

اين شعر با قافيه هاي كوتاه و كلمات ملموس، بسيار زيبا سروده شده است . شاعر تصويري از زردآلو را با تمام رنگ و طعم آن به كودك ارائه مي دهد كه گويي مزه ي آن را به دهانش مي گذارد . شعر با تمام سادگي و رواني ، اصل مطلب را بيان مي كند و حرفي براي گفتن باقي نمي گذارد.

كلاس دوم

الف . روز خوب پيروزي

 كه مصطفي رحماندوست با وزن و آهنگي ملايم ، زيبايي و شكوفايي يك روز خوب پيروزي انقلاب را نشان مي دهد .روز 22 بهمن كه كودك آن را از بزرگان ، اموزگاران ، و راديو شنيده و در تلويزيون تصاويري از آن روزها را بارها مشاهده كرده است ، برايش بيگانه و دور از ذهن نيست .در اين شعر از تشبيهات بسيار ساده و دلنشين استفاده شده است و به همين دليل بر دل مي نشيند  .                                                مثل غنچه بود آن روز

                           غنچه اي كه روييده

                                                            (دنباله در ادامه مطلب)

                         باز باران با ترانه ... 1

                     بررسي و تحليل اشعار كتاب هاي فارسي دوره ابتدايي

                             از منظر اصول و معيارهاي ادبيات كودك و نوجوان

يكي از نگراني هاي و دغدغه هاي والدين ، اينده كودكانشان است كه مبادا اين لبخندهاي شيرين وصادقانه  و بازيهاي صميمانه  و شادي آفرين به غم ، اندوه و انزوا  و گوشه نشيني تبديل شود .

از آنجا كه تربيت كودك پس از خانواده به دوش جامعه است ،اين مسوليت سنگين در مرحله نخست  به دوران حساس دبستان مربوط مي شود ، مهمترين وسيله  و ابزار تعليم وتربيت  اين دوره كتابهاي درسي است ، به خصوص ادبيات كه ارتباطي تنگاتنگ با فكر  و انديشه و احساس كودكان دارد .

امروزه در بيشتر كشورهاي پيشرفته مسئوليت و مديريت هاي مهم  به عهده ي افرادي است  كه داراي مدارج عالي ادبيات كشورشان  هستند ، زيرا زير بناي پيشرفت هر كشوري ، ادبيات و فرهنگ آن است . با توجه به امر فوق آموزش و پرورش مي بايست اين مسئوليت را در دوران دبستان  با ظرافت و لطافت خاص كودكان  و به خصوص با توجه به شرايط  و معيارهاي رشدي ،ادبي و زباني انجام دهد .

از آن جايي كه شعر  از ارزش بالايي برخوردار است و تاثير گذاري آن در كودكان به گونه اي است كه با آن زندگي مي كنند ، نقش شاعر كودك نيز بسيار حساس و مهم است ، زيرا آن چه مي سرايد  و به كودك منتقل مي كند ، در اصل فكر انديشه و شخصيت او را مي سازد .اگر به تاثير شعر و اهميت آن پي ببريم، مي توانيم اذعان كنيم  كه ادبيات زير بناي فرهنگ و تعليم و تربيت است  و شعر كليد آن. در چند سال اخير  در كشور ما نيز قدم هاي موثري در اين راه برداشته شده است  و اهميت زيادي به اين موضوع داده مي شود .در اين راستا براي ما نيز سؤالاتي مطرح شد  تا كتاب هاي درسي را مرور كرده و بر طبق ميزان رشدي و زباني  و ادبي كودك ملاك ها و معيار هايي فراهم كرده ، شعر كتاب هاي پنج پايه را بطور دقيق مطالعه و برسي كنيم و در نهايت اشعار موجود را با ملاك و معيار ها انطباق دهيم و با نظرات معلمان و كودكان  نتيجه نهايي را بر طبق آمار بدست آمده ، ارائه كنيم  و بالاخره با تحليل خلاصه اي از بعضي از شعر هاي نمونه  نظر و پيشنهادي بدست آوريم .(دنباله در ادامه مطلب)

منبع : مجله رشد(آموزش ابتدايي) پور چيستا عليزاده كارشناس ارشد آموزش زبان و ادب پارسي

مراحل نوشتن طرح درس روزانه

به طور کلي براي تهيه يک طرح درس روزانه، مراحل و نکات زير را به ترتيب دنبال مي کنيم.

1- مشخصات کلي:

ابتدا بايد نام درس، موضوع درس، مدت جلسهأ شماره طرح درس، نام مدرسه، تعداد دانش آموزان، کلاس و دوره تحصيلي، نام معلم و تاريخ را در بالاي صفحه کاربرگ طرح درس نوشته شود.

2- مشخص کردن اهداف کلي، جزيي و رفتاري:

يک معلم آگاه هدفهاي کلي و رفتاري موضوعي که قصد تدريس آنرا دارد مشخص مي نمايد.

1-2. هدفهاي کلي: يک هدف کلي، يک عبارت واحد است که وضعيت فراگير را پس از دريافت يک عمل آموزشي توصيف مي کند . به عبارت ديگر هدفهاي کلي آموزشي حاوي نتايجي هستند که معلم انتظار دارد، در اثر آموزشي که به دانش آموزان مي دهد و فعالتيهايي از آنها براي يادگيري به عمل مي آورند عايد آنان گردد. اين قبيل اهداف مهم هستند و در معرض تعبيرهاي گوناگون قرار مي گيرند.

2-2. هدفهاي جزيي: هدفهاي کلي قابليتهايي هستند که قرار است فراگيران پس از گذراندن مجموعه اي از تجارب يادگيري کسب کنندو چون اين هدفها با واژه هاي کلي بيان مي شوند معمولاً توضيح بيشتر ضروري است. اين توضيح از طريق ارايه مجموعه اي از هدفهاي جزيي انجام مي پذيرد.

3-2. هدفهاي رفتاري: پس از مشخص نمودن اهداف کلي و تجزيه آن به اهداف جزيي، اهداف رفتاري مطرح مي گردد. هدفهاي رفتاري عبارتند از اعمال، رفتارها ، حرکات وآثاري که قابل مشاهده کردن ، شنيدن ، لمس کردن و قابل سنجش باشند. اين قبيل اهداف مشخص مي سازند که دانش آموزان به هدفهاي کلي رسيده اند. براي طرح هدفهاي رفتاري رعايت چهار ويژگي و مخاطب، فعل رفتاري، شرايط و معيار و درجه، ضروري مي باشد.

3- وسايل آموزشي:

انتخاب رسانه هاي مناسب منجر به آموزش مؤثرتر خواهد شد. از يک رسانه آموزشي نمي توان در همه موقعيتهاي آموزشي استفاده کرد. هر موقعيت آموزشي رسانه خاص خود را طلب مي کند. بدون توجه به قابليتهاي رسانه هاي آموزشي در موقعيتهاي مختلف، نمي توان از آنها استفاده مناسبي به عمل آورد.

براي شناسايي يک رسانه ي مناسب ، ابتدا بايد به چند پرسش پاسخ داد. اين پرسشها عبارتند از:

هدف از ايجاد ارتباط چيست؟ چه کسي مي خواهد ارتباط برقرار کند و چه ويژگيهايي دارد؟ مخاطب ارتباط کيست؟ چه ميزان پذيرش دارد؟ ويژگيهاي او چيست؟ شرايط زماني و مکاني برقراري ارتباط چيست؟ و براي انجام اين کار چه امکاناتي وجود دارد؟

به طور کلي عوامل مؤثر در انتخاب رسانه ها عبارتند از: 1- نوع هدفهاي آموزشي 2- ويژگيهاي مخاطبان 3- روشهاي فنون آموزشي 4- قابليت رسانه براي انتقال پيام مورد نظر 5- جذابيت رسانه 6- کيفيت فني هنري 7- عملي بودن و سهولت کاربرد 8- اقتصادي بودن.

4- روشهاي تدريس: 

با پيشرفت علوم و فنون و پيچيده شدن جوامع بشري ، نيازهاي فردي اجتماعي نيز پيچيده تر مي شود و براي ارضاي نيازهاي پيچيده احتياج به علوم و فنون پيچيده تر مي باشد.

کسب علوم و فنون در سايه به کارگيري روشهاي مفيد و مؤثر ، جديدو کارآمد در آموزش امکان پذير است. به همين دليل به منظور نيل به اهداف آموزشي تعيين شده بهره گيري از روشهاي تدريس و الگوهاي تدريس متناسب با هدفهاي درس و نوع مطالب و بحث، نوع کلاس، تعداد دانش آموزان و غيره روشها و الگوهاي خاص مورد استفاده قرار مي گيرد.

5- قبل از شروع درس:

هر معلمي قبل از شروع درس بايد از حضور دانش آموزان آگاهي حاصل کند، همچنين مطمئن شود که آنان از سلامت روحي و جسمي براي شروع درس آمادگي دارند، زيرا دانش آموزان بايد در آغاز درس احساس آرامش نمايند و مشتاقانه منتظر ياد گرفتن درس جديد باشند، پيش از شروع درس جديد چنانچه از قبل تکليفي براي دانش آموزان تعيين شده است مورد بازديد و بررسي قرار گيرد و برنامه هاي ديگر با صلاحديد معلم انجام مي گيرد. ولي بايد توجه داشت که کارهاي قبل از شروع درس نبايد زياد طول بکشد زيرا طولاني شدن اين مرحله از شور و شوق اوليه فراگيران مي کاهد.

6- ارزشيابي تشخيصي:

پيش از آغاز درس جديد معلم بايد رفتار ورودي دانش آموزان را مشخص سازد  دکترسيف معتقد است که : "رفتار ورودي بر آمادگي فرد براي يادگيري رفتاري تازه دلالت دارد. به سخن ديگر آنچه کسي قبلاً يادگيرفته است يا آنچه براي شروع به يادگيري مطلبي تازه مي بايست يادگرفته باشد رفتار ورودي او ناميده مي شود".

معلم قبل از شروع درس جديد بايد اطمينان حاصل کند که دانش آموزان مطالب درس قبل ، به خصوص مطالبي که دانستن آنها براي درس جديد پيش نياز محسوب مي شود را مي دانند. به همين دليل به هر طريق که لازم مي داند از پيش دانسته هاي دانش آموزان ارزشيابي به عمل مي آورد. نوع ارزشيابي بستگي به نوع درس و هدفهاي درسي مي تواند از سئوال شفاهي تا آزمون کتبي متغير باشد توجه به ميزان اطلاعات قبلي دانش آموزان، از اين بابت که سطح درس دادن براساس آن تنظيم شود، ضروري مي باشد.

7- آماده سازي:

آماده سازي فعاليتي است که معلم از طريق آن سعي مي کند ارتباط معني دار بين تجربيات قبلي و انتظارات و نيازهاي شاگردان با هدفهاي آموزشي کلاس برقرار کند. معلم پيش از آنکه مطلب اصلي را به دانش آموزان ارايه دهد بايد ذهن و حواس آنها را براي آموختن درس جديد جلب نمايد. به طور کلي هدف از آماده سازي عبارت است از تمرکز بخشي حواس فراگيران، معرفي ضمني غيرمستقيم موضوع درس به ايجاد علاقه و انگيزه و کنجکاوي در دانش آموزان براي يادگيري مطلب جديد.

معلمان مسئولان پديدآوري موقعيتهايي هستند که در کارآموزان و دانش آموزان ايجاد انگيزه کنندو آنان بايد موضوعات درس و ساير مواد آموزشي را به گونه اي آراسته و ترتيب دهند که نيازهاي فراگيرندگان برآورده شود.

8- ارائه ي  درس:

اين قسمت اساس طرح درس را تشکيل مي دهد و بايد به کاملترين وجه تنظيم گردد. درس جديد بايد بر پايه دانسته ها و تجارب قبلي دانش آموزان طراحي و ارايه گردد، بطوريکه ارتباط منطقي درس جديد با مرحله آماده سازي حفظ گردد. مطالب ارايه شده بايد داراي پيوستگي و نظم منطقي باشد معلم بايد فعاليتهايي را که به روشها و فنون تدريس مربوط مي شود در ارايه درس به اختصار مشخص نمايدو تنها نام بردن از عنوان کلي روشها و الگوهاي تدريس کافي نيست بلکه لازم است نوع فعاليتهايي را که معلم مي خواهد در جريان ارايه انجام دهد در اين قسمت قيد نمايد.

9- فعاليتهاي تکميلي:

انتخاب روش براي انجام فعاليتهاي تکميلي به موضوع و هدف درس بستگي دارد. به عنوان مثال، اگر درسي که ارايه مي شود به جمع بندي نياز دارد معلم بايد نوع آن را انتخاب کند، آيا جمع بندي را به طور شفاهي انجام مي دهد و يا به صورتهاي ديگر و غيره.

چنانچه براي تکميل درس تمرين لازم باشد بايد نوع تمرين و چگونگي انجام آن در طرح درس مشخص گردد. مثلاً اگر قرار است دانش آموزان تمرينهاي کتاب را انجام دهند، بايد تمرينهاي مورد نظر با ذکر صفحه در طرح درس قيد گردد.

10- ارزشيابي تکويني:

ارزشيابي تکويني به معناي ارزشيابي در همه مراحل تهيه برنامه است. در سراسر فرايند تدوين برنامه بايد انجام ارزيابي پرداخت و در هيچ شرايطي نبايد ارزيابي را وانهاد.

پس از پايان يافتن تدريس ، معلم از نتيجه ي کار خود و ميزان آموخته هاي دانش آموزان ارزشيابي به عمل مي آورد. ارزشيابي تکويني مي تواند جزء فعاليتهاي تکميلي نيز به حساب آيد مانند بازديد دفترهاي تمرين به منظور رفع اشکالهاي موجود ، جمع آوري پاسخ هاي دانش آموزان در مورد سئوال مطرح شده در کلاس ، ثبت اشتباهات دانش آموزان در دفتر جبراني و دقت در رفتارهايي که نشانه علاقه مندي و يا عدم علاقه دانش آموزان نسبت به درس نيز مي تواند در ارزشيابي تکويني قرار گيرد.

ابوالفضل مرتضوي